آیا بهخاطر دارید که در گذشتهای نهچندان دور، وقتی متنی در قالب یک تصویر داشتید و میخواستید معنای آن را بفهمید، چه میکردید؟ در آن زمان یا باید متن را بهصورت دستی تایپ میکردید یا از کسی کمک میگرفتید که آن زبان را میفهمد. این روند زمانبر و گاهی طاقتفرسا بود. اما اکنون با پیشرفت فناوری و ابزارهایی مثل مترجم عکس، تمام این دردسرها تمام شده است. کافی است از یک برنامه OCR مجهز به ترجمه استفاده کنید تا ترجمه متن در همان لحظه جلوی شما ظاهر شود.
در این مقاله مفهوم مترجم عکس، شیوه عملکرد آن و انواع بومی این نرمافزارهای پیشرفته را معرفی میکنیم.

مترجم عکس چیست؟
مترجم عکس یک ابزار پیشرفته مبتنی بر هوش مصنوعی است که قادر است متون موجود در تصاویر را شناسایی کرده و ترجمه کند. این فناوری از تکنیکهای پردازش تصویر و تشخیص کاراکتر نوری (OCR) برای استخراج متن استفاده میکند و سپس آن را به زبان مورد نظر ترجمه میکند. مترجم عکس به کاربران اجازه میدهد بدون نیاز به تایپ دستی، متون موجود در اسناد، تابلوها، کتابها، و سایر منابع تصویری را بهسرعت ترجمه کنند.
این ابزار بهویژه در سفرهای خارجی، ترجمه اسناد، و کارهای روزمره که با زبانهای مختلف سر و کار دارند بسیار کاربردی است.
مترجم عکس چطور عکس را ترجمه میکند؟
ترجمه عکس توسط مترجم عکس یک فرآیند پیچیده و چند مرحلهای است که به ترکیبی از تکنیکهای پردازش تصویر، تشخیص کاراکتر نوری (OCR) و ترجمه ماشینی مبتنی بر هوش مصنوعی متکی است. در اینجا مراحل کلیدی این فرآیند را مرحلهبهمرحله توضیح میدهیم.
- بارگذاری یا اسکن تصویر: ابتدا کاربر عکس مورد نظر خود را از یک فایل موجود یا از طریق دوربین دستگاه در برنامه مترجم بارگذاری میکند. این تصویر میتواند شامل هر نوع متنی، از جمله نوشتههای اسناد، تابلوها یا کتابها باشد.
- پردازش تصویر: در این مرحله، نرمافزار مترجم عکس، تصویر را بهشکلی که قابل تحلیل باشد پردازش میکند. الگوریتمهای پردازش تصویر، روشنایی و کنتراست را تنظیم میکنند تا متنها واضحتر شوند و نویزهای موجود در تصویر کاهش یابد. بهعلاوه، اگر تصویر چرخیده یا کج باشد، نرمافزار آن را بهحالت مستقیم در میآورد.
- تشخیص کاراکتر نوری :(OCR) مهمترین مرحله ترجمه عکس، استفاده از تکنیک OCR است. در این مرحله، نرمافزار با کمک الگوریتمهای یادگیری ماشین به شناسایی حروف و کاراکترهای موجود در تصویر میپردازد. این کار با تطبیق الگوهای مختلف حروف با پایگاه دادههای حروف و نمادها انجام میشود. پس از شناسایی حروف، نرمافزار آنها را به متن دیجیتال تبدیل میکند.
- شناسایی زبان: در این مرحله، نرمافزار مترجم عکس، زبان اصلی متن را تشخیص میدهد. الگوریتمهای یادگیری عمیق (Deep Learning) و مدلهای زبان طبیعی (NLP) در اینجا بهکار میروند تا زبان متن اصلی بهطور دقیق شناسایی شود. معمولاً این شناسایی بهصورت خودکار و با توجه بهنوع حروف و کلمات انجام میشود.
- ترجمه ماشینی: بعد از تبدیل متن بهحالت دیجیتال و شناسایی زبان اصلی، نرمافزار از الگوریتمهای ترجمه ماشینی، مثل مدلهای ترجمه شبکه عصبی (Neural Machine Translation)، برای ترجمه متن استفاده میکند. این مدلها با استفاده از پایگاه دادههای گسترده از جملات و ساختارهای زبانی مختلف، ترجمهای دقیق و معنادار ارائه میدهند.
- نمایش نتیجه ترجمه: در نهایت، نرمافزار، متن ترجمهشده را به کاربر نمایش میدهد و یا در یک فایل قابل دانلود در اختیار کاربر قرار میدهد. برخی ابزارها قابلیت ویرایش متن ترجمهشده یا حتی کپیکردن آن را به کاربر ارائه میدهند.

مزایای استفاده از مترجم عکس
استفاده از مترجم عکس با مزایای زیر همراه است.
- صرفهجویی در زمان: بهجای تایپ دستی متون، با مترجم عکس میتوان به سادگی از یک تصویر، متن را استخراج و ترجمه کرد.
- دسترسی به ترجمه فوری: مترجم عکس این امکان را فراهم میکند که در هر زمان و مکانی، تنها با عکسگرفتن از یک تابلو، سند یا هر تصویری که دارای متن است، بهسرعت ترجمه آن را استخراج کرد.
- ترجمه متون غیرقابل کپی: بسیاری از متون در تصاویر، کتابهای چاپی یا PDFهای اسکنشده وجود دارند که امکان کپیبرداری مستقیم از آنها وجود ندارد. مترجم عکس بهراحتی این محدودیت را از بین میبرد.
- پشتیبانی از زبانهای مختلف: اکثر ابزارهای مترجم عکس از زبانهای متعدد و متنوعی پشتیبانی میکنند.
- دقت در ترجمه: با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته OCR و ترجمه ماشینی مبتنی بر هوش مصنوعی، مترجم عکس با دقت بالایی متون را ترجمه میکند.
- کاربرد آسان: استفاده از مترجم عکس نیازی به تخصص فنی ندارد. اکثر ابزارهای مترجم عکس رابط کاربری ساده و کاربرپسندی دارند. فقط کافی است عکس بگیرید و آپلود کنید و نرمافزار باقی کارها را انجام دهد.
- پشتیبانی از متنهای دستنویس: برخی از مترجمهای عکس پیشرفته توانایی تشخیص و ترجمه متون دستنویس را نیز دارند.
کاربردهای مترجم عکس
در زندگی روزمره، زمانیکه مثلا میخواهیم اطلاعات روی یک بسته شکلات و یا دارو را ترجمه کنیم، بهخوبی کاربرد مترجم عکس را حس میکنیم. اما موارد استفاده از این مترجمها، فراتر از کاربردهای ساده روزانه است. در ادامه شما را با کاربردهای مختلف مترجم عکس آشنا میکنیم.
- سفرهای خارجی: یکی از رایجترین کاربردهای مترجم عکس در سفرهای خارجی است. مسافران میتوانند با استفاده از این ابزار، تابلوها، منوهای رستورانها، علائم راهنمایی و حتی اسناد محلی را بهسرعت ترجمه کنند.
- ترجمه اسناد و مدارک: مترجم عکس میتواند برای ترجمه اسناد، قراردادها و مدارکی که به زبانهای خارجی نوشته شدهاند بسیار مفید باشد. وکلا، مترجمان و سایر افراد حرفهای میتوانند با استفاده از این ابزار، بدون نیاز به تایپ دستی، بهسرعت متن اسناد را استخراج و ترجمه کنند.
- آموزش و پژوهش: دانشجویان و محققان میتوانند از مترجم عکس برای ترجمه متون تخصصی، کتابها، مقالات و اسناد علمی به زبانهای مختلف استفاده کنند.
- ترجمه کتابهای اسکنشده یا PDF: کتابهای اسکنشده یا فایلهای PDF که بهصورت تصویر ذخیره شدهاند، قابل کپیبرداری نیستند. این نرمافزار به شما امکان میدهد این نوع متون را شناسایی و به سرعت ترجمه کنید.
- ترجمه متون دستنویس: برخی از مترجمهای عکس میتوانند حتی متون دستنویس را شناسایی و ترجمه کنند. این کاربرد بهویژه برای افرادی که با اسناد تاریخی یا یادداشتهای دستنویس سروکار دارند بسیار مفید است.
- کاربرد در تجارت بینالملل: در تجارت جهانی، شرکتها ممکن است با اسناد، فاکتورها، قراردادها یا حتی بستهبندیهای محصولات با زبانهای مختلف مواجه شوند. نرمافزار مترجم به این شرکتها کمک میکند تا بهسرعت متون موجود در این اسناد را به زبان خود ترجمه کنند.
- یادگیری زبانهای خارجی: یادگیری یک زبان جدید با مترجم عکس آسانتر میشود. زبانآموزان میتوانند از این ابزار برای ترجمه متون کتابها، مقالات و حتی تابلوهای خیابانی استفاده کنند.
- کاربرد در امور پزشکی: پزشکان و پرستاران در بیمارستانهای بینالمللی یا در سفرهای پزشکی ممکن است با نسخهها، برگههای آزمایش، یا دستورالعملهایی به زبانهای دیگر مواجه شوند. با استفاده از این نرمافزارها، آنها میتوانند این متون را ترجمه کنند.

نرمافزهای رایج مترجم عکس
برخی از نرمافزارهای رایج مترجم عکس که در حال حاضر مورد استفاده قرار میگیرند در ادامه معرفی میشوند.
Google Translate
Google Translate یکی از معروفترین ابزارهای مترجم عکس است که از فناوری OCR برای شناسایی متن در تصاویر استفاده میکند و امکان ترجمه متون به بیش از 100 زبان را فراهم میسازد. کاربران میتوانند از دوربین گوشی خود برای گرفتن عکس از یک متن استفاده کنند یا عکسهای موجود را بارگذاری کرده و ترجمه کنند. این ابزار بهخصوص برای مسافرتها، ترجمه فوری علائم و منوها بسیار مفید است.
Microsoft Translator
Microsoft Translator یک ابزار قدرتمند دیگر است که ترجمه متون موجود در تصاویر را با استفاده از تکنولوژی OCR انجام میدهد. این نرمافزار از حدود 60 زبان پشتیبانی میکند و به کاربران امکان میدهد تصاویر را بارگذاری کرده یا از دوربین خود برای گرفتن عکس و ترجمه آن استفاده کنند. Microsoft Translator بهخصوص برای ترجمه در مکانهای بدون دسترسی به اینترنت نیز مفید است، چرا که ترجمه آفلاین را برای بسیاری از زبانها فراهم میکند.
TextGrabber
TextGrabber از تکنولوژی OCR پیشرفته استفاده میکند و به کاربران امکان میدهد متون را از تصاویر استخراج و ترجمه کنند. این نرمافزار از بیش از 100 زبان پشتیبانی میکند و قابلیت ترجمه آفلاین را نیز دارد. علاوهبر این، TextGrabber میتواند لینکهای وب، شمارههای تلفن، آدرسها و ایمیلها را در متن شناسایی کرده و بهطور خودکار آنها را فعال کند.
ترجمیفای
ترجمیفای یک نرمافزار مترجم عکس ایرانی است که با استفاده از فناوریهای پیشرفته هوش مصنوعی، خدماتی منحصربهفرد در حوزه ترجمه متن و عکس ارائه میدهد. این نرمافزار با پشتیبانی از بیش از ۱۴ زبان زنده دنیا، کاربران را قادر میسازد تا بهسادگی متون و تصاویر خود را به زبانهای مختلف ترجمه کنند.
ویژگیهای ترجمیفای شامل موارد زیر است:
- پشتیبانی از بیش از ۱۴ زبان زنده دنیا: ترجمیفای امکان ترجمه متون به زبانهای پرکاربرد و حتی برخی زبانهای نادر را فراهم کرده است.
- ترجمه دقیق و تخصصی: با الگوریتمهای پیشرفته هوش مصنوعی، ترجمیفای دقت بالایی در ترجمه متون تخصصی و فنی ارائه میدهد. این ویژگی به کاربران اجازه میدهد تا از ترجمههای علمی، فنی و… با کیفیت بالاتر از ابزارهای مشابه مثل Google Translate بهره ببرند.
- تشخیص متن از تصاویر (OCR): این نرمافزار میتواند متون موجود در عکسها را شناسایی کرده و بلافاصله آنها را ترجمه کند. این ویژگی، بهخصوص برای کاربرانی که با اسناد تصویری یا PDF سروکار دارند، بسیار مفید است.
- ترجمه سریع و آنی: ترجمیفای با بهرهگیری از هوش مصنوعی پیشرفته، ترجمهای سریع و با دقت بالا ارائه میدهد.
لازم به ذکر است که این نرمافزار ایرانی حتی قابلیت تشخیص دستخط فارسی ایرانی را دارد و میتوان آن را در لحظه به زبان مورد نظر کاربر تبدیل کند.