هوش مصنوعی دیپ سیک (DeepSeek) قاتل ChatGpt چیست؟

دانلود اپلیکیشن:

در دنیای هوش مصنوعی نیز مانند دنیای ترجمه عکس، هر روز مدل‌های جدیدی معرفی می‌شوند که رقابت را به سطح بالاتری ارتقا می‌دهند. یکی از جدیدترین این مدل‌ها، DeepSeek است که برخی آن را «قاتل ChatGPT» می‌دانند. این ادعا تا چه حد درست است؟ آیا DeepSeek توانایی کنارزدن ChatGPT را دارد، یا صرفاً یک رقیب دیگر در این میدان محسوب می‌شود؟

در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و نقاط قوت و ضعف DeepSeek خواهیم پرداخت و آن را با با ChatGPT مقایسه خواهیم کرد تا مشخص شود آیا واقعاً تهدیدی جدی برای پیشتاز فعلی این عرصه است یا خیر.

هوش مصنوعی دیپ سیک (DeepSeek) از ابتدا تا کنون

شرکت DeepSeek یکی از بازیگران جدید و تأثیرگذار در حوزه هوش مصنوعی است که در سال ۲۰۲۳ توسط «لیانگ ونفنگ» و با حمایت شرکت سرمایه‌گذاری High-Flyer تأسیس شد. این شرکت با تمرکز بر توسعه مدل‌های زبان بزرگ متن‌باز (Open-Source)، توانسته در مدت کوتاهی به شهرت جهانی دست یابد.

DeepSeek کار خود را با سرمایه‌گذاری روی پردازنده‌های گرافیکی Nvidia آغاز کرد و در سال ۲۰۲۴ با انتشار مدل DeepSeek-V2، رقابت شدیدی را در بازار هوش مصنوعی چین ایجاد کرد. این شرکت در ماه اخیر با معرفی مدل DeepSeek-R1 و انتشار اولین اپلیکیشن رایگان خود برای iOS و Android، موفق شد حتی از ChatGPT پیشی بگیرد و عنوان پرطرفدارترین اپلیکیشن هوش مصنوعی را به دست آورد.

چرا DeepSeek جنجالی شده؟

DeepSeek به دلیل راه‌اندازی مدل‌های هوش مصنوعی پیشرفته‌ای مانند DeepSeek-V3 و DeepSeek-R1، که به نظر می‌رسد از نظر عملکرد با مدل‌های برتر ایالات‌ متحده (مانند OpenAI و Meta) رقابت می‌کنند، جنجال زیادی به پا کرده است. این مدل‌ها با هزینه‌های آموزشی بسیار پایین‌تر (کمتر از ۶ میلیون دلار برای DeepSeek-V3) توسعه یافته‌اند و حتی برخی معتقدند که از نظر کارایی و کیفیت، از ChatGPT پیشی گرفته‌اند.

بااین‌حال این هوش مصنوعی از قوانین سانسور چینی پیروی می‌کند و برخی از اطلاعات را در اختیار کاربر قرار نمی‌دهد. همچنین فعلا امکان ترجمه عکس را ندارد. هزینه پایین ساخت این هوش مصنوعی، باعث ایجاد شک و تردید در مورد سرمایه‌گذاری‌های کلان شرکت‌های فناوری ایالات‌ متحده در حوزه هوش مصنوعی شده است. با‌این‌حال، برخی نسبت به ادعاهای DeepSeek در مورد قیمت پایین آموزش آن تردید دارند. به‌عنوان مثال، «الکساندر وانگ»، مدیرعامل Scale AI، ادعا کرده که DeepSeek از ۵۰,۰۰۰ تراشه Nvidia H100 استفاده می‌کند، که اگر درست باشد، نقض تحریم‌های ایالات‌ متحده محسوب می‌شود. همچنین، تحلیل‌گران برنشتاین اشاره کرده‌اند که هزینه‌های واقعی آموزش مدل‌های DeepSeek ممکن است بسیار بیشتر از ارقام اعلام‌شده باشد.

مزایا و معایب DeepSeek

DeepSeek هم مانند هر نرم‌افزار ساخته بشر دارای مزایا و معایبی است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

مزیای دیپ سینک (DeepSeek)

مزایای DeepSeek شامل موارد زیر است:

هزینه کم: استفاده از مدل‌های دیپ سیک بسیار ارزان‌تر از رقبای اختصاصی مانند OpenAI’s o1 است.
قابلیت دانلود و اجرا: محققان می‌توانند DeepSeek را روی سرورهای خود دانلود و اجرا کنند و حتی آن را توسعه دهند، که این موضوع برای حفظ حریم خصوصی یک مزیت محسوب می‌شود.
کارایی بالا: در تست‌های اولیه، DeepSeek عملکردی مشابه مدل o1 در وظایف علمی مبتنی بر داده داشته است.
تخصص‌گرایی:DeepSeek ممکن است برای صنایع یا کاربردهای خاص، بهینه‌سازی شده باشد و نتایج دقیق‌تر و متمرکزتری ارائه دهد.
کارایی و سرعت: این ماشین، احتمالاً برای پردازش سریع‌تر و مصرف منابع کمتر نسبت به مدل‌های عمومی مانند ChatGPT بهینه‌سازی شده است.
راه‌حل‌های سفارشی: می‌تواند راه‌حل‌های سفارشی برای کسب‌وکارها، مانند تحلیل داده‌ها، تصمیم‌گیری یا بینش‌های صنعت‌محور ارائه دهد.
یکپارچه‌سازی: ممکن است با سیستم‌ها یا گردش کارهای سازمانی به‌راحتی یکپارچه شود.

معایب دیپ سینک (DeepSeek)

معایب DeepSeek شامل موارد زیر است:

محدودیت در انجام برخی وظایف ساده: در برخی وظایف نسبتاً ساده (مانند شمارش تعداد ایالت‌های آمریکا که حرف W دارند) عملکرد ضعیفی دارد، که این مشکل در مدل‌های زبانی بزرگ دیگر نیز دیده می‌شود.
محدودیت در ارائه اطلاعات حساس: DeepSeek-R1 ممکن است در ارائه اطلاعاتی که توسط دولت چین حساس تلقی می‌شوند، با محدودیت مواجه باشد. مشخص نیست که این محدودیت در خود مدل تعبیه شده یا فقط در رابط کاربری اعمال می‌شود.
کم‌بودن تطبیق‌پذیری: ممکن است از نظر تطبیق‌پذیری گسترده، مانند مدل‌های عمومی مانند ChatGPT، ضعیف‌تر عمل کند.
وابستگی به کیفیت داده‌ها: عملکرد آن به‌شدت به کیفیت و مرتبط‌بودن داده‌های آموزشی وابسته است.
کمبود تست‌ها و بررسی‌های کاربران: بررسی‌ها و تست‌های کمتری از کاربران برای آن در دسترس است.
نداشتن امکاناتی مانند مکالمه صوتی، ترجمه عکس و تولید را ندارد.

هوش مصنوعی DeepSeek چه امکاناتی را ارائه می‌دهد؟

امکانات هوش مصنوعی DeepSeek شامل موارد زیر است.

پردازش زبان طبیعی (NLP): DeepSeek توانایی درک و تولید متن به زبان‌های مختلف را دارد. این قابلیت برای کاربردهایی مانند ترجمه ماشینی، تولید محتوا و پاسخ به سوالات استفاده می‌شود.
چت‌بات هوشمند: دیپ سیک یک دستیار هوشمند (مانند DeepThink) ارائه می‌دهد که می‌تواند به سوالات کاربران پاسخ دهد، اطلاعات ارائه کند و تعاملی طبیعی و روان با کاربران برقرار کند.
تحلیل داده‌ها: این مدل قادر است داده‌های بزرگ را تحلیل کند و بینش‌های ارزشمندی از اطلاعات استخراج کند.
خلاصه‌سازی متون:DeepSeek می‌تواند متون طولانی را به‌صورت خلاصه‌شده و مفید ارائه دهد.
یادگیری و تطبیق‌پذیری: این مدل توانایی یادگیری را با تعامل با کاربران دارد و می‌تواند پاسخ‌های خود را به‌مرور زمان بهبود بخشد.
پشتیبانی از چندین زبان: DeepSeek از زبان‌های مختلفی مانند فارسی، انگلیسی، اسپانیایی و غیره پشتیبانی می‌کند.
تحلیل احساسات:DeepSeek می‌تواند احساسات موجود در متن‌ها (مانند نظرات کاربران یا بازخوردها) را تحلیل کند، که این قابلیت برای بازاریابی و مدیریت ارتباط با مشتریان بسیار مفید است.

مقایسه DeepSeek با ChatGPT

در اینجا به تفاوت‌های کلیدی بین DeepSeek و ChatGPT می‌پردازیم تا بهتر بتوانید یکی از آن‌ها را برای نیازهای خود انتخاب کنید.

۱. هدف و تمرکز:

تمرکز اصلی ChatGPT روی هوش مصنوعی محدود (Narrow AI) است و برای کاربردهای گفت‌وگو‌محور طراحی شده است. این هوش مصنوعی، بیشتر برای تعاملات عمومی و پاسخ‌گویی به سوالات کاربران بهینه‌سازی شده است.

هدف DeepSeek دستیابی به هوش مصنوعی عمومی (AGI) است، یعنی توانایی انجام طیف وسیعی از وظایف را دارد (مانند انسان). تمرکز آن بیشتر روی دقت در حوزه‌های تخصصی مانند مالی، سلامت و حقوق دارد.

2. پشتیبانی زبانی:

ChatGPT تمرکز جهانی دارد و از چندین زبان در سراسر جهان پشتیبانی می‌کند.
تمرکز اصلی DeepSeek روی زبان چینی و فرهنگ چینی است.

3. عملکرد در حوزه‌های تخصصی:

ChatGPT در ارائه پاسخ‌های گسترده و متنوع قوی است اما ممکن است در حوزه‌های تخصصی نیاز به تنظیمات بیشتری داشته باشد.
DeepSeek در حوزه‌های تخصصی مانند ریاضیات، مالی و حقوق عملکرد بهتری دارد.

4. دسترسی و هزینه:

ChatGPT از مدل Freemium استفاده می‌کند؛ یعنی برخی ویژگی‌ها رایگان هستند، اما برای دسترسی به قابلیت‌های پیشرفته باید هزینه پرداخت کنید.
DeepSeek به‌صورت متن‌باز (Open Source) ارائه می‌شود و کاربران می‌توانند آن را به‌صورت رایگان دانلود و تغییر دهند.

5. جامعه توسعه‌دهندگان و محبوبیت:

ChatGPT دارای یک جامعه توسعه‌دهنده بزرگ و فعال است و به دلیل محبوبیت جهانی، مورد اعتماد کاربران است.
DeepSeek هنوز در حال رشد است و جامعه توسعه‌دهندگان آن کوچک‌تر است.

مقایسه DeepSeek با Gemini

در ادامه DeepSeek را با Gemini مقایسه می‌کنیم.

۱. معماری و روش آموزش

Gemini: یک مدل چندوجهی (Multimodal) است که توانایی پردازش و تولید متن، تصویر، صدا و ویدئو را دارد.
عمدتاً متن‌محور است اما ممکن است در محیط‌های سازمانی با سایر ابزارها برای پردازش داده‌های چندرسانه‌ای ترکیب شود. همچنین قابلیت پردازش و ترجمه عکس را ندارد.

2. کاربردها

Gemini برای کاربردهای پیشرفته مانند تحقیقات علمی، تولید محتوای چندرسانه‌ای و حل مسائل پیچیده، ایده‌آل است.
DeepSeek مناسب برای کسب‌وکارها و سازمان‌ها، به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند تحلیل داده، چت‌بات‌های تخصصی و راهکارهای مقیاس‌پذیر هوش مصنوعی است.

3. عملکرد و بهره‌وری

Gemini: عملکرد بالایی در پردازش چندوجهی دارد، اما به منابع محاسباتی سنگین نیازمند است.
DeepSeek: بهینه‌سازی‌شده برای مصرف بهینه منابع و هزینه کمتر، که آن را برای سازمان‌های با نیازهای گسترده و اقتصادی جذاب می‌کند.

4. سفارشی‌سازی و یکپارچه‌سازی

Gemini: قابلیت سفارشی‌سازی بالایی دارد اما نیازمند دانش تخصصی برای تنظیم و بهینه‌سازی است.
DeepSeek: برای ادغام آسان در سیستم‌های سازمانی طراحی شده و روی شخصی‌سازی برای دامنه‌های تخصصی تمرکز دارد.

خلاصه متن

هوش مصنوعی DeepSeek به‌عنوان یک مدل پیشرفته و متن‌باز، رقیبی جدی برای ChatGPT محسوب می‌شود. این مدل با تمرکز بر هوش مصنوعی عمومی (AGI) و بهینه‌سازی برای حوزه‌های تخصصی مانند مالی، سلامت و حقوق، عملکردی مشابه یا حتی بهتر از ChatGPT ارائه می‌دهد. دیپ سیک با هزینه‌های آموزشی پایین‌تر (کمتر از ۶ میلیون دلار) و قابلیت دانلود و اجرا روی سرورهای کاربران، گزینه‌ای جذاب برای سازمان‌ها و محققان است. با‌این‌حال، این مدل فاقد قابلیت‌های چندوجهی مانند پردازش تصویر، صوت و ویدیو است و در حال حاضر امکان ترجمه عکس (OCR) را ندارد، اگرچه ممکن است در آینده این ویژگی‌ها اضافه شوند.

هوش مصنوعی نقش مهمی در پیشرفت صنعت ترجمه عکس (OCR) ایفا کرده است، اما DeepSeek هنوز از این قابلیت پشتیبانی نمی‌کند. این مدل بیشتر روی پردازش متن و تحلیل داده‌ها تمرکز دارد و در حوزه‌هایی مانند خلاصه‌سازی متون، تحلیل احساسات و پاسخ به سوالات تخصصی عملکرد خوبی نشان می‌دهد. در مقایسه با Gemini که یک مدل چندوجهی است، دیپ سیک برای کاربردهای سازمانی و کاهش هزینه‌ها بهینه‌سازی شده است.

در نهایت، DeepSeek با وجود محدودیت‌هایی مانند وابستگی به کیفیت داده‌ها و عدم پشتیبانی از قابلیت‌های چندوجهی، به دلیل کارایی بالا و هزینه کم، گزینه‌ای مناسب برای کسب‌وکارها و کاربران حوزه‌های تخصصی است.

https://www.thoughtworks.com/en-de/insights/blog/generative-ai/deepseek-five-things-business-technology-leaders-know

https://edition.cnn.com/2025/01/27/tech/deepseek-ai-explainer/index.html

https://en.wikipedia.org/wiki/DeepSeek