ترجمه ماشینی حالا دیگر فقط ابزاری برای درک کلی متون خارجی نیست، بلکه به یکی از اجزای اصلی کار تولید محتوا، آموزش و حتی تجارت جهانی تبدیل شده است. در این میان انواع هوش مصنوعی مترجم، دو نام بیشتر از همه جلب توجه می‌کنند: ChatGPT و DeepL. هر دو ابزار، بسیار قدرتمندی هستند و در نگاه اول نتایج قابل‌قبولی ارائه می‌دهند، اما در عمل تفاوت‌های ظریفی دارند که می‌توانند کیفیت ترجمه را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهند.
در این مقاله، با مقایسه دو ابزار ChatGPT و DeepL از نظر دقت، روانی، هزینه، کاربردهای تخصصی و…، بررسی می‌کنیم که کدام‌یک برای ترجمه بهتر است و در چه شرایطی یکی بر دیگری برتری دارد.
ChatGPT: مترجمی با توانایی درک زبان و انعطاف بالا
ChatGPT یکی از پیشرفته‌ترین ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی است که توسط شرکت OpenAI توسعه یافته است. این ابزار، علاوه‌بر توانایی انجام مکالمات طبیعی و انسان‌گونه، می‌تواند متون را به زبان‌های مختلف ترجمه کند، خلاصه‌سازی انجام دهد و حتی از ابتدا متنی در زبان مقصد تولید کند. قدرت اصلی ChatGPT در پردازش زبان طبیعی، حجم بالای داده‌های آموزشی، و امکان شخصی‌سازی پاسخ‌ها با استفاده از دستورات (prompt) نهفته است. این ویژگی‌ها باعث شده تا ChatGPT نه‌تنها یک مترجم آنلاین در نظر گرفته شود، بلکه در آموزش، تولید محتوا و خدمات پشتیبانی نیز کاربردهای گسترده‌ای داشته باشد.
DeepL: مترجمی دقیق با خروجی طبیعی و بومی‌مانند
DeepL یکی از دقیق‌ترین سرویس‌های ترجمه ماشینی است که در سال ۲۰۱۷ توسط شرکت آلمانی DeepL SE راه‌اندازی شد. این ابزار به‌واسطه شبکه‌های عصبی پیشرفته و دیتای آموزشی باکیفیت، قادر است ترجمه‌هایی با ظرافت‌های زبانی بالا ارائه دهد؛ به‌گونه‌ای که خروجی آن اغلب به ترجمه یک انسان بومی نزدیک است.
DeepL هم نسخه رایگان و هم نسخه حرفه‌ای (Pro) دارد که امکاناتی مانند حفاظت از داده‌ها، اتصال API و قابلیت‌های تجاری را فراهم می‌کند. همچنین ابزار مکمل DeepL Write به کاربران کمک می‌کند تا نوشته‌های خود را از نظر نگارشی و سبکی بهبود دهند. این ویژگی‌ها باعث شده‌اند DeepL به گزینه‌ای محبوب برای کاربران حرفه‌ای و سازمانی تبدیل شود.
مقایسه ChatGPT و DeepL در ترجمه
ترجمه ماشینی تنها به‌معنای انتقال واژه‌ها از زبانی به زبان دیگر نیست؛ بلکه حفظ معنا، لحن، و ظرافت‌های زبانی نقشی اساسی در کیفیت نهایی دارد. در ادامه ، به مقایسه تفاوت‌های کلیدی دو ابزار ChatGPT و DeepL می‌پردازیم.
1.مقایسه دقت ترجمه ChatGPT و DeepL
در قدم اول لازم است ChatGPT و DeepL را از نظر دقت ترجمه با هم مقایسه می‌کنیم، زیرا دقت بالا، مهم‌ترین ویژگی یک مترجم هوشمند است.
دقت ترجمه دیپ‌ال:
نقاط قوت: دیپ‌ال در تولید ترجمه‌های دقیق و اصطلاح‌محور، به‌ویژه برای متون فنی، حقوقی و تجاری، عملکرد برتری دارد. معماری شبکه عصبی آن برای ثبت ظرایف گرامری، واژگان تخصصی و عبارات اصطلاحی بهینه شده است. به‌عنوان مثال، ترجمه اسناد فنی یا قراردادهای تجاری با دیپ‌ال معمولاً نیاز به ویرایش پسین کمتری دارد.
محدودیت‌ها: دیپ‌ال ممکن است در متون غیررسمی، خلاقانه یا بسیار وابسته به زمینه (مانند گفت‌وگوهای محاوره‌ای یا آثار ادبی با فاعل‌های ضمنی) با چالش مواجه شود. تحقیقات نشان می‌دهد که دیپ‌ال گاهی در ترجمه جملات طولانی یا پیچیده اطلاعات را حذف می‌کند، که این موضوع در فارسی نیز ممکن است رخ دهد.
- مثال: برای یک سند فنی فارسی درباره «رایانش ابری»، دیپ‌ال احتمالاً اصطلاحات تخصصی مانند «رایانش ابری» را با دقت و به‌صورت رسمی ترجمه می‌کند.
دقت ترجمه چت‌جی‌پی‌تی:
نقاط قوت: چت‌جی‌پی‌تی در درک زمینه و تولید ترجمه‌های طبیعی و محاوره‌ای قوی است. این ابزار در متون ادبی یا گفت‌وگوهای روزمره که نیاز به درک فاعل‌های ضمنی (مانند جملات بدون فاعل صریح در فارسی مثل «رفتم» به‌معنای «من رفتم») دارند، عملکرد بهتری دارد. تحقیقات روی متون چینی نشان می‌دهد که چت‌جی‌پی‌تی در استنباط دقیق فاعل‌های ضمنی و ارائه ترجمه‌های موجز و ظریف، برتری دارد.
محدودیت‌ها: ترجمه‌های آن گاهی بیشازحد تحت‌اللفظی هستند و ممکن است روان‌بودن اصطلاحات فارسی را تحت تأثیر قرار دهند.
- مثال: در همان سند رایانش ابری، چت‌جی‌پی‌تی ممکن است ترجمه‌ای محاوره‌ای‌تر ارائه دهد و اصطلاحاتی مانند «رایانش ابری» را به‌شکلی ساده‌تر یا غیررسمی‌تر ترجمه کند، که برای بازاریابی جذاب اما برای اسناد فنی به‌اندازه کافی دقیق نیست.
نتیجه مقایسه ChatGPT و DeepL در دقت: دیپ‌ال برای ترجمه‌های رسمی و فنی دقیق‌تر است، درحالی‌که چت‌جی‌پی‌تی برای متون محاوره‌ای و دوستانه مناسب‌تر است.
2.مقایسه کیفیت زبانی ChatGPT و DeepL
در ادامه ChatGPT و DeepL را از نظر کیفیت زبانی مقایسه می‌کنیم.
کیفیت زبانی دیپ‌ال:
نقاط قوت: دیپ‌ال ترجمه‌های روان و طبیعی تولید می‌کند که با قراردادهای زبانی رسمی هم‌خوانی دارد. ویژگی واژه‌نامه (glossary) آن امکان ثبت جفت‌های واژگانی فارسی-انگلیسی را فراهم می‌کند، که برای ثبات در ترجمه اصطلاحات خاص (مانند «مدیریت» به‌عنوان «management») بسیار مفید است. این مزیت برای کسب‌وکارهای کوچک که به خروجی‌های حرفه‌ای نیاز دارند، ایده‌آل است.
محدودیت‌ها: دیپ‌ال در متون خلاقانه یا محاوره‌ای، مانند شعر یا ایمیل‌های غیررسمی، ممکن است حس‌و‌حال انسانی را به‌خوبی منتقل نکند. تمرکز آن بر وضوح، گاهی به ترجمه‌های بیشازحد صریح منجر می‌شود که ظرایف ادبی را از دست می‌دهد.
3.کیفیت زبانی چت‌جی‌پی‌تی:
نقاط قوت: ترجمه‌های چت‌جی‌پی‌تی موجز، ظریف و محاوره‌ای هستند، که برای محتوای بازاریابی یا پشتیبانی مشتری جذاب است. (مثلاً تنظیم لحن از «سلام» غیررسمی به «درود» رسمی).
محدودیت‌ها: سبک ChatGPT در متون رسمی ممکن است به پای دیپ‌ال نرسد و وابستگی به دستورات می‌تواند منجر به ناسازگاری در لحن یا اصطلاحات شود.
نتیجه مقایسه ChatGPT و DeepL در کیفیت زبانی: دیپ‌ال برای ترجمه‌های رسمی و حرفه‌ای کیفیت زبانی بهتری ارائه می‌دهد. ChatGPT در متون محاوره‌ای و خلاقانه برتری دارد، جایی که انعطاف‌پذیری و ظرافت آن، باعث جذابیت بیشتر ترجمه‌ها می‌شود.
4.مقایسه قابلیت استفاده و ادغام ChatGPT و DeepL
از نظر قابلیت استفاده و ادغام، می‌توان این دو نرم‌افزار را به‌شکل زیر با هم مقایسه کرد.
قابلیت استفاده و ادغام DeepL:
عملکرد: دیپ‌ال با واردکردن متن، به‌صورت فوری ترجمه را آغاز می‌کند و استفاده از آن بسیار ساده است. API آن برای ادغام در وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها یا خطوط ترجمه اسناد مناسب است. به همین دلیل این مترجم هوش مصنوعی برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارهای کوچک ایده‌آل است.
ویژگی‌ها: قابلیت واژه‌نامه و ترجمه بلادرنگ، همراه با امنیت در سطح سازمانی، دیپ‌ال را برای داده‌های حساس و خروجی‌های ثابت مناسب می‌کند.
محدودیت‌ها: محدود به وظایف ترجمه و فاقد قابلیت‌های گسترده‌تر پردازش زبان طبیعی.
قابلیت استفاده و ادغام چت‌جی‌پی‌تی:
عملکرد: چت‌جی‌پی‌تی نیاز به دستورات (مانند «این متن فارسی را با لحن رسمی به انگلیسی ترجمه کن») دارد که پیچیدگی را افزایش می‌دهد، اما امکان سفارشی‌سازی را فراهم می‌کند. API آن قابلیت‌های گسترده‌تری مانند خلاصه‌سازی یا تحلیل احساسات را پشتیبانی می‌کند.
ویژگی‌ها: توانایی اصلاح یا بازنویسی ترجمه‌ها، آن را برای برنامه‌هایی مانند چت‌بات‌های چندزبانه یا بومی‌سازی مناسب می‌کند.
محدودیت‌ها: نیاز به تنظیم دقیق دستورات و نظارت بیشتر برای حفظ کیفیت، به‌ویژه در حجم بالای ترجمه.
نتیجه مقایسه ChatGPT و DeepL در قابلیت استفاده: دیپ‌ال برای وظایف ترجمه مستقیم کاربرپسندتر و کارآمدتر است. چت‌جی‌پی‌تی برای پروژه‌های چندمنظوره (ترجمه، تغییر لحن، بازنویسی و….) مناسب‌تر است، اما نیاز به پرامپ‌های دقیق برای بهینه‌سازی دارد.
5.مقایسه قابلیت ترجمه عکس در ChatGPT و DeepL
در این بخش، توانایی این دو ابزار را در ترجمه عکس (ترجمه متون داخل تصاویر) بررسی می‌کنیم.
- دیپ‌ال: DeepL در حال حاضر قابلیت مستقیم برای ترجمه تصاویر ندارد. برای استفاده از آن، ابتدا باید متن درون تصویر با ابزارهای OCR (تشخیص متن از تصویر) استخراج شود و سپس به DeepL منتقل گردد.
- چت‌جی‌پی‌تی: نسخه‌های پیشرفته‌تر ChatGPT (مانند GPT-4 با قابلیت تصویری) امکان پردازش و ترجمه مستقیم متن از درون تصاویر را دارند. کافی است تصویر را بارگذاری کرده و از مدل بخواهید محتوای آن را ترجمه کند. به‌عبارت دیگر، ChatGPT یک نرم‌افزار مترجم عکس و یک مترجم دوربین محسوب می‌گردد
نتیجه مقایسه ChatGPT و DeepL در ترجمه تصویر: ChatGPT با پشتیبانی از ترجمه مستقیم تصاویر، انتخاب مناسب‌تری برای کاربرانی است که با متون تصویری سروکار دارند. DeepL در این حوزه به ابزارهای مکمل وابسته است و قابلیت ترجمه یکپارچه تصویر را ندارد.
6. مقایسه هزینه و مقیاس‌پذیری ChatGPT و DeepL
در ادامه این دو نرم‌افزار را از لحاظ هزینه و مقیاس‌پذیری با هم مقایسه می‌کنیم.
- دیپ‌ال: براساس تعداد کاراکترها، هزینه دریافت می‌کند و برای ترجمه‌های حجیم، قیمت‌گذاری قابل پیش‌بینی ارائه می‌دهد.
- چت‌جی‌پی‌تی: اگرچه محدودیت دارد، اما معمولا می‌توان با تغییر در اکانت بدون پرداخت هزینه از آن استفاده کرد.
نتیجه مقایسه ChatGPT و DeepL در هزینه: ChatGPT برای بارهای کاری ترجمه اختصاصی فارسی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
ملاحظات عملی برای انتخاب ChatGPT و DeepL در ترجمه به فارسی
اگر قصد دارید یکی از مترجم‌های آنلاین ChatGPT و DeepL را به‌عنوان مترجم تخصصی خود انتخاب کنید، موارد زیر را در نظر بگیرید.
- اسناد فنی: دیپ‌ال برای ترجمه اسناد فنی، نظرات، کد یا قراردادهای حقوقی فارسی (مانند متون حاوی اصطلاحات تخصصی مثل «پایگاه داده») مناسب‌تر است.
- محتوای بازاریابی و محاوره‌ای: چت‌جی‌پی‌تی برای محتوای بازاریابی فارسی، پست‌های شبکه‌های اجتماعی یا ایمیل‌های پشتیبانی مشتری (مانند ترجمه «خدمات ما عالیه!» به «Our services are awesome!») بهتر است.
- متون ادبی: برای آثار ادبی فارسی با فاعل‌های ضمنی یا ظرایف شاعرانه (مانند اشعار مولانا)، چت‌جی‌پی‌تی به‌دلیل درک زمینه‌ای قوی‌تر، ظرافت بیشتری ارائه می‌دهد.
- حجم و سرعت: دیپ‌ال برای ترجمه حجم بالای متون فارسی با سرعت بالا و پردازش دسته‌ای مناسب است، درحالی‌که چت‌جی‌پی‌تی برای وظایف کوچک و زمینه‌محور کندتر عمل می‌کند.
آشنایی با مترجم متن و عکس ترجمیفای
«ترجمیفای» یک ابزار مترجم هوش مصنوعی ایرانی است که به‌صورت یکپارچه متن‌های داخل تصاویر و متون تایپ‌شده را ترجمه می‌کند. این نرم‌افزار با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، متون چاپی و حتی دست‌خط فارسی را شناسایی کرده و به زبان‌های مختلف ترجمه می‌کند. رابط کاربری ساده و قابلیت تشخیص خودکار زبان، فرآیند استخراج متن از تصویر و ترجمه را برای کاربران بسیار آسان کرده است. به همین دلیل، ترجمیفای برای استفاده در سفر، محیط‌های آموزشی و حرفه‌ای، گزینه‌ای مناسب به‌شمار می‌رود.
نتیجه گیری
دیپ‌ال برای ترجمه‌هایی که نیاز به‌دقت بالا، لحن رسمی و مقیاس‌پذیری دارند، مانند اسناد فنی یا ارتباطات تجاری، گزینه بهتری است. معماری تخصصی، پشتیبانی از واژه‌نامه و ترجمه فوری آن را برای توسعه‌دهندگان و کسب‌وکارهای کوچک با نیازهای متمرکز بر ترجمه ایده‌آل می‌کند.
چت‌جی‌پی‌تی در ترجمه‌هایی که نیاز به ظرافت زمینه‌ای، لحن محاوره‌ای یا خلاقیت دارند، مانند محتوای بازاریابی یا متون ادبی، برتری دارد. انعطاف‌پذیری و توانایی آن در مدیریت فاعل‌های ضمنی، آن را برای برنامه‌های پویا و چندمنظوره مناسب می‌کند، هرچند نیاز به تلاش بیشتری برای بهینه‌سازی دارد.